By Eski Tokat Evleri (2)
O eski evlerden günümüze ne kadarı kaldı? Tarihi sokak veya tarihi mahalle diyebileceğimiz ne kaldı? Sağda solda, şurada burada son örnekleri hala duruyor. Bunların bir kısmı tarihi eser olarak tescil edilmekle koruma altında gibi görünüyor. Ne var ki doğru dürüst onarım görmediği ve içlerinde sahipleri oturmadığı için günden güne harap oluyorlar.
Betonlaşma salgını, çok katlı yapılaşma dur durak tanımıyor. Bu yüzden son kalan tarihi evler de başlarına geleceği biliyormuşçasına melul-mahzun duruyorlar. Bunlar aslında eski eser tescilli ve korumalı gözüküyor ama, bakıyorsunuz günün birinde ya tescil işlemi kaldırılmış, ya da meçhul bir el kibriti çakıvermiş. Tıpkı İstanbul’daki bazı tarihi köşk ve yalıların yanıp kül olması gibi.
Tarihi eserlerin korunup gelecek kuşaklara da kültür mirası olarak kalabilmesi için asıl gerekli olan şey, bunları koruyacak toplumsal bilinçtir. Aksi takdirde ne yapsanız nafile. Kültür ve tarih mirasının korunması hakkında birtakım yasalar vardır. Bu yasaları da uygulamayacak olanlar mülki idare ve Belediye yönetimleridir. Tarih ve kültür mirasını koruyacak düzeyde toplumsal bilinç yok ise, yasalar ve bu yasaları uygulamakla yükümlü resmi kurumlar vardır.
Resmi kurumlar isterse pek ala bazı şeyler yapılabilir. Bunun bir uygulaması Beysokağı’nda yapılmıştır. Tokat’ın tarihi bir semti olan Beysokağı’ndaki eski Osmanlı sivil mimari özellikli evler, 1987-1988 yıllarında, Valiliğin öncülüğünde, Kültür Bakanlığı’nın bilgisi altında, Tokat İl Özel İdaresi ve Belediyeler Birliği tarafından onarılmıştır. Bugün o evler, nisbeten kurtarılmış ve korunmuş kabul ediliyor. Yine o yıllarda, ünlü Latifoğlu Konağı da, aynı program çerçevesinde, merkezden gelen ödenekler de kullanılarak gayet güzel onarılmış ve müze olarak hizmete açılmıştır.
Madımağın Celal’in Evi, Muaz Bey’in Evi gibi ünlü evlere de istenirse kurtarılabilir. Bugün bu evler hem yangın, hem de hırsızlık tehdidine maruzdur. Nitekim Muaz Beyin Evi’nin çatı süslemesi çalınmış olup fail-i meçhuldür.
Halen Behzat semtinde, Dr. Remzi TOPÇAM Caddesinde, Sulu Sokak’ta, Münir Bey Sokağı’nda, Setenciler Sokağında, Halit Sokak’ta, Ali Paşa Hamamı sokağında, Örtmeliönü’nde, Ayvazpaşa mahallesinde eski Tokat Evleri’nin son numuneleri mevcuttur. Ünlü Bağ Evleri’nden de sadece birkaç tane kalmıştır. Hiç olmazsa bunları kurtarıp gerçekten koruma altına almak, içlerinde sahiplerinin oturmasını temin etmek veya bir başka şekilde ekonomik işlerlik kazandırmak suretiyle geçmişten geleceğe kültürümüzü aktarmak, hepimize düşen bir vefa borcudur. Hoşça kalın…
8 KASIM – TOKAT GAZETESİ
