By EBU ŞEMS HANKAHI
Türk sanat ve mimarlık tarihi bakımından çok mühim bir eser olan Ebu Şems Hankahı’nın banisi: Veled-i Şemseddin Hüseyin, vakfı: Ebu Şems Bin El Hüseyin’dir. Ali Paşa Camiinin doğusu ve Yer Altı Çarşısının kuzey tarafında bulunan Ebu Şems Hankahı, ne mutlu ki, bugün onarılmış ve kurtarılmıştır.
Tokat’taki diğer Selçuklu tekkeleri tarzında inşa edilmiş olan; plan şeması bakımından Beylikler Devri imaretlerinin daha ufak bir modeli olmakla beraber inşa tekniği ve bazı mimarı özellik bakımından Selçuklu üslubunu taşıyan Ebu Şems Hankahı, bir harabe halindeydi. Bu anıt yapının yarısından fazlası yıkılmış ve üçte biri de toprak altında kalmıştı.
Kitabesi, Dr. Beyhan Karamağralı tarafından okunmuştur. Bu kitaben, anılan binanın H. 687 (M.1288) tarihinde II. İzzeddin Keykavus’un oğlu Sultan II. Giyaseddin Mesud zamanında, Hüseyin oğlu Ebu Şems tarafından inşa ettirildiği anlaşılmaktadır. Basık kemerli kapıdan bina haremine girilmektedir. Harem, kapı karşıtına gelecek şekilde tertiplenmiş iki büyük mekân (iç avlu ve eyvan) ile bu kısımların doğu ve batısında yer alan dört odadan oluşmuştur. Dört odadan batı kısmındaki ikisinden iç avluya bitişik olanı tanoz, eyvana bitişik olanı da kubbe ile örtülmüştür. Doğu kısmındaki odaların yer yer görülen temel duvar izlerinden başka bir şey kalmadığından, doğu kısmında ki iki odanın onarımı mümkün olmamıştır. Batı tarafındaki kubbeli oda türbedir. İçinde 1 erkek, 1 kadın ve 3 çocuğa ait olduğu sanılan 5 tane mezar vardır.
Onarım maliyeti (keşif bedeli: 20 milyon) ile eserin müteahhitliğini Belediyemiz üstlenmiş. Vakıf projesi Anıtlar Yüksek Kurulunca tasdik edilerek, geçen yılın Mayıs ayında onarıma başlanmış idi. Onarım işinde, Belediyemiz, kendi mimarı, ustası ve işçisiyle çalışarak, keşif bedeliyle işi bitirmeyi başarmıştır.
Ebu Şems Hankahı’na Mevlana Celaleddin Hazretleri’nin de gelip konuk olduğu rivayet edilmektedir.
Hankah’ın iç avlu kubbesinde (1), tanozda (2), kubbeli odada (1), olmak üzere dört yerde ışıklık bulunmaktadır. Bu dört adet ışıklık, polyester esaslı şeffaf fanus olarak özel siparişle yaptırılmış ve yerlerine takılmıştır. Doğramalar, ceviz pineteks yapılmıştır. Onarım işinde, Belediyemiz ekibinin, başta Fen İşleri Müdürü Y. Mimar İbrahim Uslu olmak üzere, büyük bir gayret ve şevkle çalıştığı görülmüştür.
Ebru Şems Hankahı’nın Belediyemizce “Tokat El Sanatları Müzesi” şeklinde değerlendirilmesi düşünülmektedir. Çevresi çim saha, çiçeklik ve açık hava müzesi olarak düzenlenecektir.
Çok kıymetli bir abide olan Ebu Şems Hankahı’nın onarılıp kurtarılmasını Vakıflar İdaresi ile birlikte başaran Belediyemizin yaptığı bu güzel işten dolayı, başta Belediye Başkanımız Hüdayi Sayıbaş, Y. Mimar İbrahim Uslu, Vakıf Bölge Kontrol Mühendisi Bülent Rehber, taşustaları Hüseyin Öğmen ve Ali Aydın ve emeği geçen diğer usta ve işçilerimize en içten teşekkürlerimizi sunarız.
22 OCAK – SESİMİZ GAZETESİ
