By ÖNCE OKUL…..
“Bir takım adamlar, ‘köyümüze-kasabamıza cami yaptıracağız’ diye, ellerinde çoğu kez usul dışı makbuzlarla şehir şehir dolaşıp para topluyor.”
Bugün Cumhuriyet Türkiyesi’nde yüzbin, belki de daha fazla cami ve mescid var. Tarihteki kayıtlara göre, üç kıtaya yayılmış Osmanlı ülkelerinde topu topu onbeşbin cami vardı. Ve bu camilerin de birçoğu külliye şeklinde idi.
“Külliye”, yani, çevresinde mektep, medrese, kütüphane, muvakkithane, imarethane gibi tesislerle birlikte bir bütün teşkil ediyordu. Tabii müstakil olarak birçok mescid olduğu gibi mektep ve medrese de mevcut idi. Ne var ki mektep ve medrese sayısının cami-mescid sayısından fazla olduğu doğrudur. Çünkü Osmanlı biliyordu ki, Müslümanlıkta ibadet, belli şartları taşıyan her yerde yapılırdı ama okul için mutlaka bir bina, dershane ve ders araç-gereçleri gerekirdi.
Ve en mühimi de ilimsiz amel bir işe yaramazdı. Ve yine ilimsiz ibadet de makbul sayılamazdı.
Meclis-i Mebusan’ın ilk Aydın Milletvekili Hacı Süleyman Efendi, aydınlık kafalı bir kişi idi. Nuri Osmaniye Medresesi’nden mezun olan, Arapça, Farsça, Fransızca ve Yunanca bilen Süleyman Efendi, Atatürk’le kurtuluş savaşına katılarak Ege’de efeleri örgütlemiştir.
Hacı Süleyman Efendi, 1920’li yıllarda halk arasında yaptığı sohbetlerde şöyle diyordu: “Büyük büyük camiler yapacağınıza küçük küçük okullar açın. Önce erkekleri değil, kızları okutun.”
Süleyman Efendi, bugünkü cami inşaatı furyasına görse ne derdi acaba? 100-150 haneli köylerde yapılan koca koca camileri, 4-5 bin nüfuslu kasabalarda yapılan devasa camileri (ki, bunların her biri 100-150 milyara maloluyor) görseydi… Ve bunlara takılan milyarlık avizeleri… Görseydi ne derdi acaba?
Ne diyecek?. Herhalde ellerini açıp, ‘Ya Rab, sen bizi taassuptan, cehaletten, riya ve gösterişten emin eyle, sen bize akıl-fikir ver!’ diye dua ederdi. Sadece dua etmekle de kalmaz, hemen eyleme geçer, büyük çapta bir “Okul yap kampanyası” başlatırdı.
Hoşça kalın…
5 ŞUBAT – TOKAT GAZETESİ
