By 350 YILLIK SIR
Bundan 350 yıl, belki de biraz daha önce, matematik ile uğraşmayı seven Fransız avukat ve şair Pierre de Fermat, ortaya bir matematik denklemiyle ilgili bir dava (Teorem) sürdü ve bunu kanıtladığını açıkladı.
Denklem bir (x) sayısının karesi ile bir (y) sayısının karesinin toplamının, bir (z) sayısının karesine eşit olacağını ifade ediyordu. Pierre de Fermat, bu denklemin iki sayısının karesinden başka hiçbir (n) üssü için (Örneğin x’in kübü, y’nin 4 üssü) geçerli olmayacağını söylüyordu; ancak buna ilişkin elde ettiği kanıtları bir türlü kimseye söylemiyordu.
Fermat bu sırrıyla öldükten sonra teoremin adı bilim tarihine “Fermat’ın son teoremi” adıyla geçti.
Ondan sonra tüm ünlü matematikçiler, bu teoremin doğruluğunu kanıtlamaya çalıştı, ancak bunda bir türlü başarılı olamadılar. Zaman zaman kısıtlı başarılar elde edildiyse de kesin bir sonuç alınamadı.
Son olarak 1988’de bir Japon matematikçi, bilgisayarının yardımıyla teoremin doğruluğunu üssü 30 bin olan sayılara kadar kanıtladı. Ancak 30 binden yukarıya çıkamadı.
Nihayet, birkaç yıl önce Cambridge Üniversitesi’nde bir ders veren Prof. Andrew Wils, Kara tahtaya teoremin tam kanıtını yazdığında matematik dünyasında kıyamet koptu. Wiles, 350 yıldır çözülemeyen bu en büyük matematik sırrını sonunda çözmeyi başarmıştı.
“Fermat’ın son teoremi”, Matematik biliminin 350 yıldan beri cevapsız kalan tek denklemiydi.
Fermat’ın mezara götürdüğü sırrı çözerek tarihe geçen İngiliz pröfesör Wils, hem büyük bir başarıya imza atmış, oldu, hem de dünyanın tüm matematikçilerini bitmeyen bir meraktan kurtardı.
Pierre de Fermat’ın muzip bir adam olduğuna kuşku yok. Ancak, ortaya attığı teoremin dünya matematikçilerini 350 yıl boyunca uğraştıracağını tahmin edebilseydi, belki de kanıtlarını söyler öyle giderdi.
Burada bizi asıl düşündüren şey ise, bu tür bilimsel merak ve araştırma dürtüsünün toplumsal bilincimizde yer tutmamış olmasıdır. Yahut var da biz mi duymuyoruz? Keşke böyle olsaydı. Bilimsel ve teknolojik başarılara artık bizimkilerin de imza attığına inanmak istiyoruz.
Hoşça kalın…
3 MART – TOKAT GAZETESİ
