By ÇÖP MESELESİ (1)
Çöp meselesini henüz halledemedik. Herhalde çöpü önemsiz saydığımızdan olacak. Adı üstünde çöp… Toplaması bir dert; taşıması, depolaması başka bir dert. Çöp ne işe yarar ki? Çevreye mikrop saçar ve rahatsızlık verir. Görüntüsü de berbattır. Bir çöp yığını aynı zamanda sinek yuvasıdır; bol bol sinek üretir.
Oysa ki bu saydıklarımız günümüzde geçerli değildir. Çöp artık görmek istemediğimiz bir nesne değil, değerlendirilen ve yararlanılan bir maddenin adıdır. “Atık maddeler” adıyla hem çevre mevzuatına girmiş, hem de bir yönetim konusu olmuştur.
Atık maddeler ‘katı, sıvı ve gaz atıklar’ olarak nitelendiği gibi; “Evsel atıklar”, “Endüstriyel atıklar”, “Tehlikeli atıklar” diye de tasnif edilir.
Bugün burada ‘evsel atıklar’, konutlardan ve işyerlerinden toplanan veya boşaltılan, kısaca çöp dediğimiz katı atıklar ile sıvı ve gaz halindeki diğer atıklardır.
Evsel katı atıkların bir gramı dahi zayi edilmez. Katı atıklar önce organik ve inorganik maddeler olarak kaynakta, yani ev ve işyerlerin de ayrılır. Organik maddeler genelde kokuşan ve çürüyen maddeler olduğu için, en geç haftada bir, Belediyeler tarafından toplanır ve belirlenmiş uygun bir yere depolanır. Eğer çöpler teknik hiçbir önlem alınmadan gelişigüzel depolanıyorsa bunun adı “vahşi çöplük” olur ki, bu durum hem ekonomik değer kaybı, hem de bir ‘çevre sorunu’ demektir. Aksine çöpler, teknik bir takım önlemler altında depolanmışsa bunun da adı “fenni çöplük” olur.
Fenni çöplükten “biyogaz” üretilir, biyogazdan da elektrik. Fenni çöp depolarından isterseniz organik gübre de elde edebilirsiniz. Fenni çöp depoları bir plan dâhilinde genişletildiğini için, ekonomik ömrünü dolduran bölümleri ağaçlandırılıp yeşil alanlar ve praklar haline dönüştürülür.
Evsel inorganik atıklar ise metalik, plastik, cam, tekstil ve tetra-pak vb. atıklardır. Bunların hepsi de “dönüşümlü”, başka bir deyişle “ekonomiye geri kazanımlı” maddelerdir. Bu gibi maddeler, organik çöplere karıştırılmadan ayrıca biriktirilir ve değerlendirilir. Kâğıt, karton ve mukavva gibi atıklar organik türden, olmakla beraber kolay kolay bozulup çürümediği için, ‘dönüşümlü maddeler’ olarak biriktirilir ve ekonomiye geri kazandırılır.
Devamı yarın. Hoşça kalın…
29 TEMMUZ TOKAT GAZETESİ
