By DEMOKRASİ VE SİSTEM (33)
“Hâkimiyet kayıtsız şartsız milletindir” söylemi, 23 NİSAN 1920’de Cumhuriyete ve hürriyete uzanan yolu açtığı gibi, o tarihten sonraki 15-20 yıllık bir süreçte yapılan, dünyada benzeri görülmemiş bir dizi devrimin de kıvılcımı oldu. Bu kıvılcım aynı zamanda, OSMANLI’nın son yüz yılında ileri görüşlü bazı padişah ve devlet adamlarının yapmak istediği düzeltmeci ve yenilikçi hareketleri büyük devrim ve atılımlara dönüştüren ve son 40-50 yıldır olagelen, siyasal ve sosyal boyutlu gerici akımları püskürten meşaleyi yaktı.
Bir dizi devrim… Yeni Türk Devletinin ilk Anayasası… Saltanatın kaldırılması… Türkiye İktisat Kongresi’nin toplanışı…
Lozan Barış Antlaşması… Ankara’nın hükümet merkezi oluşu… Cumhuriyetin ilanı… Şeriye ve Evkaf Vekaletlerinin kaldırılması… Tevhid-i Tedrisat Kanunu’nun kabulü… Halifeliğin kaldırılması… Tekke ve zaviyelerin ve türbelerin kapatılması… Kılık-kıyafet kanunu… Soyadı kanunu…. Milletlerarası saat ve takviminin kabulü hakkında kanun… Medeni kanunun kabulü… Hukuk alanındaki diğer devrimler… Harf devrimi… Kadınların çalışma hayatına girişi… Kadınlara seçme ve seçilme haklarının tanınması… Türk Tarih ve Türk Dili Kurumlarının kurulması… Türk Hava Kurumunun… Çağdaş okul ve üniversitelerin açılması… Kamu İktisadi Teşebbüsleri (Sümerbank, Etibank, Makine Kimya Endüstrisi, Maden Tetkik Arama, İş Bankası, Demir-Çelik endüstrisi, dokuma fabrikaları, şeker fabrikaları, Toprak Mahsulleri Ofisi, tarım ve hayvancılığın geliştirilmesi, yeni demiryolları yapımı, Devlet Üretme Çiftlikleri… İş ve çalışma hayatıyla ilgili yenilikler… vb. Bilim ve sanat alanlarında atılımlar…
İşte ATATÜRK’ün “az zamanda çok ve büyük işler yaptık” dediği, başarıları bütün işleri de büyük Türk Milletinin eseri olarak gösterdiği, dünyada benzeri görülmemiş devrimin kısa hikayesi budur.
Devam edecek. Hoşça kalın…
23 EYLÜL TOKAT GAZETESİ
