By GÖÇ VEREN İL TOKAT
“Azze Nasruhu durube fi TOKAT” bu ibare bundan 300 yıl, hatta 400 yıl önce Tokat’ta kurulu darphanede kesilen akçelerin (Gümüş Para) üzerine vurulan damga idi. Türkçesi, “Tokat’ta kesilen akçelerin değeri yüce olsun” demektir. Yani bir nevi dua. Tokat darphanesinin ilk kuruluş tarihini bilemesek de, yukarıdaki bilgi Evliya Çelebi Seyahatnamesi’nde yer almıştır.
Bu bilgiyle uyumlu olarak biliyoruz ki TOKAT, imparatorluk döneminde eyalet yada vilayet merkezi olamasa da, tarım, sanayi ve ticaret etkinliği bakımından daima önemli bir merkez olmuştur. İdarî taksimatta Sancak, Liva, Mutasarriflik gibi kimlikler taşımış, Tarihi İpek Yollarının geçit ve kavşağında zenginliği yaşamış, ekonomik ve kültürel birikimiyle öne çıkmıştır. Tokat şehrinde darphane işletmesinin yanı sıra, zaman zaman gümrük kapısı işlemleri de yapılmıştır.
Cumhuriyet’in ilanıyla beraber Tokat, vilayet (İl) statüsü kazanmıştır. 1927’de yapılan ilk resmî nüfus sayımında Tokat ilinin toplam nüfusu 213 Bin 864 çıkmıştır. Tokat şehrinin nüfusu ise 20 Bin 430 idi. 1908 tarihli Sivas salnamesi (Yıllığı)kayıtlarına göre, Tokat Sancağı’nın toplam nüfusu 274 Bin 255 kişidir. 1927 yılı sayımındaki 60 Bin 391’lik azalma, iki tarih arasında geçen savaşlar ve göçler dolayısı ile açıklanabilir.
Bugünlere gelirsek, bağımsız Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulduğu 1923’ten itibaren geçen 90 yıl içinde, Tokat ili kalkınma ve gelişme yolunda birçok evreler geçirmiştir. Nüfus artışı 1955 yılına değin yavaş bir seyir göstermiş, daha sonraları hızlanmıştır. 1955 yılı nüfus sayımında ilimizin toplam nüfusu 402 Bin 468 çıkmış. İl merkezi şehrimizin nüfusu ise 26 Bin 661. 1970 yılı sayımında il nüfusumuz, aradan geçen 15 yılda 138 binlik bir artışla 540 Bin 855 olmuştur.
2000 yılında yapılan sayım sonucu Tokat ili nüfusu 828 bin’dir. İlk defa 2007’de “Adrese dayalı nüfus kayıt sistemi” ne geçilmiş ve buna göre Tokat’ın toplam nüfusu 620 Bin 722 çıkmıştır. Bu yüzden yedi olan milletvekili sayısı da 5’e düşürülmüştür. Yine aynı sisteme göre 2012’de yapılan sayımın sonucu 613 Bin 990’dır. Bu demektir ki, 2000 yılından 2012’ye geçen 12 yılda, Tokat göç vere vere nüfusundan 214 Bin kişi azalmıştır.
İlimizin son yıllarda bu denli göç vermesi ilgili ve yetkili kişi ve kurumların herhalde gündemlerindedir. Göç verme olgusunu niçinleri ve önlemleri ile birlikte düşünmek ve gündemde tutmak ise Tokatlılar olarak hepimizin tasası olmalıdır.
14 ŞUBAT TOKAT HABER GAZETESİ
