By İMAR VE TARİH (1)
Belediyecilik zor iştir. Zorluğu şundan bellidir ki, bir Belediye, hem hizmet verdiği beldenin günlük işlerini görecek, hem de orta ve uzun vadeli hizmetlerini sunacaktır. Bunların içinde öylesi olabilir ki, bir kasaba veya şehrin belki 50 yıl, hatta 100 yıl ilerisini etkiler.
Bu yazımızda vurgulamak istediğimiz şey, uzun vadeli belediye hizmetlerinin önemidir. Buna misal, şehir imar planları ve imar uygulamalarını gösterebiliriz. Bir şehrin imar planı deyince; o şehrin alt yapı, konut-yerleşim, çarşı-yazar, park-bahçe, sosyal, kültürel, sportif tesislerin konumları, bulvar-cadde ve sokakların durumlarından tutun; havası, suyu, güneşi, yeşili, trafiğinin akışı, doğal çevresi ve tarihi mimari mirasın korunmasına kadar bütün ögelerinin işlendiği, yasal statü kazandığı bir belge akla gelir.
İmar planlarını şehircilik uzmanları hazırlar, belediye imar komisyonu görüşünden geçer, belli bir süre ilan edilir, arzu eden herkes fikir beyan edebilir, sonunda Belediye Meclisi tartışır, görüşür, plana son şeklini verir, onaylar ve yürürlüğe koyar. İmar planının yürürlüğe girmesiyle beraber, o şehirde yaşamış, yaşayan ve yaşayacak tüm insanların hayatını, hatta bir bakıma kaderini etkileyecek uygulamalar başlayacak demektir, boru değil!.
Şehir imar planlarının uygulanmasında kullanılan yöntemlerin kaynağı, İmar Kanunu, İstimlak Kanunu gibi ilgi yasalardır. Mesela İmar Kanunu’nda bir 18. madde vardır ki, Belediye yönetimi bu maddeyi, isterse orayı burayı açabilen bir manivela gibi kullanır.
18. madde manivelası, onu kullanan elin maharetine göre işe yarar. Çünkü 18. madde ne demektir; hamur kaidesidir. Özel mülkiyete, kamu mülkiyetine veya her iki tarafa birden ait olan parsellerin birleştirilip, tek ada veya pafta gibi kabul edilmesinden sonra, öncelik kamu hizmetine tanınıp taksim edilmesidir. Yani bir nevi hamur karıp ondan ekmek ve pasta yapacaksınız. Burada kimseyi de mağdur etmeden, rıza ile, hakkaniyetle gerekeni yaparak, uzun vadede şehir imarını etkileyecek bir süreci başlatıyorsunuz.
Burada şehrin kimliği de çok önemlidir. Şehirlerin, kasabaların, hatta köylerin bir geçmişi vardır. Bu geçmiş çok eskilere dayanıyorsa, o şehir, kasaba ve köy tarihi bir kimlik kazanmıştır. Böylesi bir kimliği oluşturan ögeler ise, tarihsel değeri olan çeşitli yapılar, mimari eserler, simgeleşmiş mekânlar, eski otantik sokaklar, isimler vb. doku veya motiflerdir. Bu doku ve motife tabiat varlıkları da dahildir. Mesela şehir, kasaba veya köyünüzün ortasında, yanında, yöresinde bulunan bir yaşlı ağaç ve ağaç topluluğu gibi…
Bu konuya yarın devam etmek üzere hoşça kalın…
1 OCAK – TOKAT GAZETESİ
