By TARİH ZENGİNİ TOKAT (1)
TOKAT, geçmişi beşbin yıl öncesine kadar bilinen, birbirine eklenen altı medeniyetin izlerini taşıyan tarihi bir şehir. Bu özelliğinden dolayı Tokat’a ‘Müze – kent’ kimliği de yakıştırılmaktadır.
Ülkemizin daha birçok kent ve yöresi, Tokat gibi, tarih ile iç içe bir görünümdedir. Tarih zenginiyiz. Ne var ki ve ne yazık ki, bu zenginliğimizi muhafaza etmekte pek de başarılı sayılmayız. Gözönünde duran veya elimizin altındaki tarihsel mirası korumadaki ihmallerimizden ayrı olarak, başlayıp da bitirilememiş arkeolojik kazılar ve henüz keşfedilmemiş (araştırılmamış) yer altı şehirlerimiz (höyükler) mevcuttur.
“Koruma işlerinde ihmalkarız” dedik. Nice tarihi eşyamızın yabancı ülkelerin müzelerinde teşhir edildiği veya eski eser kaçakçılarının ellerinde dolaştığı bilinen bir gerçektir. Kalelerimizi ve tarihi mimari yapılarımızı da yeterince koruyamadık. Anadolu’da yüzlerce tarihi kale var ama bunlardan pek azı bugün onarımlı ve bakımlı durumdadır.
TOKAT KALESİ’nin durumu ortada. 1989 ve 1991 yıllarında yapılan küçük çaptaki onarımlar dışında, son elli yıl içinde esaslı bir restorasyon görmüş değil. Kaleler, KÜLTÜR BAKANLIĞI’nın sorumluluğu altında. Sit alanları, antik kentler ve tarihi evler (köşk, konak, yalı vb.) yine Kültür B. ilgi alanında. Diğer tarihi mimari yapıların pek çoğu (kervansaray, han, hamamı, imarethane, medrese, bedesten, cami, mescid, şadırvan, çeşme, türbe, zaviye vb.) VAKIFLAR İDARESİ’nin mülkiyetinde ve denetiminde bulunuyor. Eski saraylar ise TBMM’ne bağlı durumda.
Vakıf hizmetleri TOKAT, şanslı bir döneme girdi. 55. Hükümette, Milletvekilimiz Metin GÜRDERE’nin Vakıflar’dan Sorumlu Devlet Bakanı olması ve ilimizde Vakıflar Bölge Müdürlüğü’nün kurulması, şanslı dönemin nirengi noktalarını oluşturuyor.
Yalnızca şehrimizde değil, ilimizin tümün de mevcut vakıf eserlerinin ihya edilmesi, kaderlerine terk edilmiş halden kurtarılarak ekonomik, turistlik, kültürel–sanatsal işlerlik kazandırılması gündeme gelmiştir.
Mesela tarihi TAŞHAN, nasıl ki bundan üç yüz elli yıl öncesinden itibaren bir kervansaray olarak, eski ipek yolu üzerinden geçen nice kervanların, doğudan – batıya, kuzeyden – güneye uğrak ve konaklama yeri olmuşsa, dünya ticaret turizminin hızla geliştiği çağımızda benzer bir işlevi niçin olmasın?
Devamı yarın. Hoşça kalın…
13 MART – TOKAT GAZETESİ
