By Tarihin Gözü: TOKAT KALESİ
TOKAT’ta yüzlerce, hatta binlerce tarihi eser var. Bütün bu eserlere yükseklerden bakan, dik ve sarp kayalar üzerine oturmuş. Eskiden insanların ve şimdi hala ihtiyar Tarih’in kendi kendini savunduğu bir anıt-eser var ki, ihmalimiz karşısında sanki bir sabır kalesi olmuş.
Birçok anlamsız ve önemsiz konular hakkında çok şeyler öğreniriz de, rasat kulelerinden binlerce yıllık bir tarihin gözcülüğünü yapan, nice kavimlerin, savaşların ve büyük olayların tanığı olan TOKAT KALESİ hakkında çok da bir şey bilmeyiz.
TOKAT KALESİ’ne dair en eski kayıt, Üsküdar’da Selim Ağa Kütüphanesi’nde mevcuttur: “Tarih-i bina-i kale-i Tokat. Hazreti Nuh aleyhisselamın oğlu Sam bina eylemiştir. Anın zamanından beri hisap olunur.”
Vaktiyle Tokat Kalesi’ne izafeten dünyanın 8. Harikası değilse de 9. harikası olabilir demiştik. Şimdilerde BALLICA MAĞARASI’na dünyanın sekizci harikası unvanını verdik. Varsın kalemiz de dokuzuncu harikası olsun. Önemli olan onu yakından tanımak ve değerini bilmek… Ulaşılmaz doruklardaki burçları, kat kat barınakları, 362 basamak taş merdivenli kaya-tüneli, yer altı yolları, zindan ve mazgalları ile bir “kale-şehir” dir o…!
362 basamaklı kaya-tüneli eskiden ta aşağılara, Pervane Hamamının su havzasına kadar inermiş. Bu kaya-tünel taş ve molozla tıkanmış durumda. Ağız kısımında ancak 15-20 basamağı kalmış.
Evliya Çelebi’nin Seyahatnamesi’nde sözünü ettiği bir de camisi varmış kalemizin. Ancak bugün görünürde bir kalıntısı yok.
Tarihi kalemiz niçin imar ve ihya edilmez? Böylesine muhteşem bir eser nasıl ihmal edilir? Doğrusu anlamak güç. Kalemizin gördüğü ilk onarım. 1989’da tahsis edilen 90 milyon lirayla yapılmıştı. Bu parayla kalemin teras kısmında kazı çalışmaları başlatılmış, 1991’de tahsis edilen 400 milyon lirayla da kale bedenimde duvar örülmüştü. Onarım bu şekilde başlatıldı, fakat maalesef arkası gelmedi.
1995’de Tokat Çevre Koruma Derneği’nin girişimiyle, Tokat Kalesi’nin onarım için 1996 yılı bütçesine 2.5 milyar lira ödenek ayrılacağına dair, Kültür Bakanlığı Kaleler dairesi Başkanlığından söz alınmıştı. Ancak seçim oldu, Hükümet değişti, o söz de orada kaldı.
Bugün diyeceğimiz şudur: Tokat’lılar olarak Kalemize sahip çıkalım. Kayseri Anıtlar ve Rölöve Bölge Müdürlüğünde Tokat Kalesi’ne ait onarım ve rölöve projeleri dosyası hazırdır.
Valimiz Sayın Ayhan ÇEVİK’in Kalemiz ile ilgilenmesini umuyor ve bekliyoruz. Tarih adına, kültür ve turizm adına bekliyoruz. Valimiz ilgilenirse, kalemizin yüzüstü bırakılan onarım işi de kaldığı yerden devam edecektir.
Kalemiz, kendisine gösterilecek her türlü ilgiye fazlasıyla layıktır.
23 MAYIS – TOKAT GAZETESİ
