By TOKAT KALESİ ÖYLE BİR KALE Kİ…
Dik ve sarp kayalar üzerine hangi tarihte inşa edildiği tam olarak bilinmese de, yüzyıllar boyunca dairevi rasat kulelerinden nice savaşlara ve tarihi olaylara tanıklık ettiği iyi bilinen TOKAT KALESİ, son iki yıldır yapılmakta olan kapsamlı bir restorasyon (asli haline dönüştürme) ile bu kez, kadim tarihteki savunma merkezi değil, modern zamanların turizm merkezi olmaya hazırlanıyor.
Savaşlarda esir edilen kumandan, bey vb. unvanlı kişiler, halka kötülük eden. Gasp yapan haydutlar ve fena halleri görülen yüksek dereceli memurların Tokat Kalesi’nde hapsedildiği veya mecburi ikamete tabi tutulduğuna dair bilgi ve belgelerin arşivlerde, tarih kitaplarında yer aldığı kesindir. Bunda kalemizin savaşlarda çok iyi korunan, sarp ve dik ve de zaptedilmesi çok zor bir kale olarak ün salmasının rolü vardır.
TOKAT KALESİ, eski devirlerde istilacıları ya da yağmacılara karşı halkın da sığındığı güvenilir bir korunak olmuş, şehirle irtibatı kayalar içine oyulmuş, oldukça geniş çaplı ve 362 basamaklı bir tünel ve bunla bağlantılı yer altı yolları ile sağlanmıştır. Aradan geçen uzun bir tarih sürecinde tamamen tıkanıp battal olan bu tünelin, Tokat adına ne mutlu ki, son bir yıldır Sn. Vali Cevdet CAN’ın gayretli girişimiyle açılamasına çalışılmaktadır. Bu çalışma, hem kadim tarihin canlanması, hem de turizm adına olağanüstü bir olaydır.
Evliya Çelebi’nin Seyahatnamesi’nde Kalemizin batı kapısının bahsi geçiyor. Batı kapısı var idiyse güney ve kuzey kapıları da olsa gerek. Doğu tarafında kapı olamaz, çünkü bu tarafı çok dik ve sarptır. Restorasyon projesinde bu kapılar var mıdır? Bu kapılar varsa (ki, olması gerekir), doğal olarak lazım. Kalemize çıkışta kolaylık nasıl sağlanacak?.
Tokat Kalesi ve çevresine ilişkin önemli bir durum da eteklerindeki Cami-i Kebir ve Semerkant mahallerinde riskli alan ilan edilen evlerin bir an evvel istimlak edilerek buralardaki hak sahiplerine ya istimlak bedellerinin ödenmesi ya da hazır yeni konut verilmesidir. Bu sorunun halli, hem Kale’nin turizme açılması, hem de hak sahiplerinin rahatlatılması bakımından önemlidir.
TOKAT KALESİ için, dünyanın en eski kalesidir desek yalan olmaz. Bu iddiayı doğrulayacak delil var mı diyene işte delil: İstanbul/Üsküdar’da Selim Ağa Kütüphanesi Hüdai Efendi No:3’de aynen şu kayıt var: “Tarih-i Bina-i Kala-i tokat Hazret-i Nuh Aleyhisselam’ın oğlu SAM bina eylemiştir. Aynı zamanından beri hisap olunur…”
Öyle ki Kale’mizin restorasyon ve çevre düzenlemesi bitirilip turizme açılması ve yeterli tanıtımından sonra gereken girişimle Birleşmiş Milletler UNESCO örgütünce DÜNYA KÜLTÜR MİRASI listesine alınması da pekala mümkün olabilecektir.
17 KASIM TOKAT HABER GAZETESİ
