By TÜRK BOĞAZLARI TEHLİKE ALTINDA
ANKARA325 km uzunluğundaki Türk Boğazları’ndan Montrö Sözleşmesi’nin imzalandığı 1936 yılında ortalama 4.500 küçük ve orta tonajlı gemi geçerken, 2001 yılı itibariyle Kazak petrollerini batı pazarına ulaştıracak petrol tankerleri hariç bu rakam 50 bine yükseldi.
Bu gemilerin yaklaşık %15’i 2000 yılı içerisinde 91 milyon ton ham petrol, kimyasal madde ve LPG tüpünde tehlikeli yükü Boğazlardan geçirdiler. Zaman içerisinde gemilerin sayılarında ve boyutlarında kaydedilen gelişmenin yarattığı deniz trafiği yoğunluğu Türk Boğazları’nın mevcut coğrafi ve fiziki kısıtlamaları nedeniyle hem İstanbul hem de Boğazlar için giderek, daha büyük bir tehlike arz etmeye başladı. Bir diğer deyişle, Türk Boğazları gemi trafiğine doygun hale gelmiş ve içinden çıkılamaz bir trafik kargaşası ile karşı karşıya kaldı.
Ayrıca, boğazlarda balıkçı motorları ve yolcu vapurları da dahil edildiğinde günde ortalama olarak 2 bin 500 deniz aracının düzensiz olarak seyrettiği ve bir milyondan fazla İstanbul’unun iki yaka arasında taşındığı göz önüne alındığında, tehlikeli madde taşıyan gemilerin karışacağı olası bir kaza durumunda ortaya çıkacak zararın boyutu tahmin bile edilemez.
Öte yandan, Tengiz-Novorossisk terminalinin işletmeye açılması ile ilk etapta yılda 26 milyon 500 bin ileriki yıllarda 76 milyon 500 bin ton petrolün Boğazlar’dan geçmeye başlaması ile tehlikeli yük taşıyan gemilerin sayısı ilk etapta iki katına daha sonra ise 4-5 katına çıkacak. Bir diğer deyişle kısa süre içerisinde Boğazlar, yüzen petrol hatlarına dönüşecektir. Tehlikeli yük taşıyan gemilerin neden olacağı kazalar ve yangınlar Boğazın kıyısında bulunan ve UNESCO tarafından dünyanın en önemli kültür mirası olarak tanımlanan yalıların yok olmasına Marmara ve Karadeniz’de geri döndürülemez çevre zararlarının meydana gelmesine neden olacak.
Buna karşın Türk Hükümeti Türk Boğazları’ndan geçen her türlü ticari gemiye keyfi bir uygulama sonucu sınırlama getirme niyetinde değil. Türkiye’nin bu konuda ortaya koyduğu temel şart Uluslararası Denizcilik Örgütü tarafından belirlenen kurallar çerçevesinde Boğazlar’dan geçiş yapan tehlikeli yük taşıyan tankerlerin güvenlik ve emniyet kurallarına azami derecede uymasıdır.
8 TEMMUZ TOKAT GAZETESİ
